W przepisach międzynarodowych tj. w protokole dodatkowym (PROTOKÓŁ I) do Konwencji Genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku określono obronę cywilną jako wypełnianie wszystkich lub niektórych zadań humanitarnych, mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych i przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw, jak również zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania.
W okresie pokoju obrona cywilna współuczestniczy w ochronie ludności i środowiska naturalnego przed nagłymi i rozległymi zagrożeniami powstałymi w wyniku działania sił przyrody lub awarii obiektów technicznych, szczególnie przed tymi, które powodują skażenia toksycznymi środkami przemysłowymi, skażenia promieniotwórcze oraz zatopienia, huragany itp., organizuje system wczesnego ostrzegania i przygotowuje ludności do powszechnej samoobrony.
Obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków. Terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast).
Do zakresu działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne działające na ich terenie.
Zadania obrony cywilnej obejmują w szczególności:
- - wykrywanie zagrożeń oraz ostrzeganie i alarmowanie,
- - organizowanie ewakuacji ludności,
- - przygotowanie budowli ochronnych,
- - zaopatrywanie ludności w sprzęt i środki ochrony indywidualnej,
- - zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia,
- - organizowanie i prowadzenie akcji ratunkowych,
- - udzielanie poszkodowanym pomocy medycznej,
- - walkę z pożarami,
- - przygotowanie oraz prowadzenie likwidacji skażeń i zakażeń,
- - ochrona żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania,
- - organizowanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzę nią dla poszkodowanej ludności,
- - zabezpieczenie dóbr kultury, urządzeń użyteczności publicznej, ważnej dokumentacji,
- - doraźne przywracanie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej, w tym pomocy w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody pitnej,
- - doraźną pomoc w przywracaniu i utrzymaniu porządku w strefach dotkniętych klęskami,
- - doraźną pomoc w grzebaniu zmarłych.
Zadania Obrony Cywilnej w czasie pokoju obejmują:
- - działalność planistyczną i prace organizacyjne,
- - działalność szkoleniową i upowszechniającą w zakresie problematyki obrony cywilnej,
- - przygotowanie ludności do uczestnictwa w powszechnej samoobronie.